Co to jest i jak działa układ endokannabinoidowy?

Układ endokannabinoidowy (ECS) jest jednym z najważniejszych systemów biologicznych w naszym ciele, który odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu naszego zdrowia i samopoczucia. Pomimo jego znaczenia, wiele osób nie jest świadomych jego istnienia, a jeszcze mniej rozumie, jak działa. W tym artykule dokładnie przyjrzymy się układowi endokannabinoidowemu, poznając jego składniki, rolę, jaką pełni w ciele, oraz jego związek z różnymi chorobami.

Historia odkrycia układu endokannabinoidowego

Po raz pierwszy układ endokannabinoidowy zaczął być badany w latach 80-tych XX wieku, kiedy naukowcy zaczęli zastanawiać się, jak konopie wpływają na organizm. Początkowo badania koncentrowały się na THC, głównym psychoaktywnym składniku konopi, co doprowadziło do odkrycia, że nasze ciała mają system biologiczny zdolny do interakcji z tymi związkami.

Składniki układu endokannabinoidowego

Układ endokannabinoidowy składa się z trzech głównych składników: endokannabinoidów, receptorów endokannabinoidowych i enzymów metabolicznych.

Receptory kannabinoidowe

Białka błony komórkowej znane jako receptory kannabinoidowe występują w dwóch typach: CB1 oraz CB2, które są zlokalizowane na powierzchni komórek. Większość receptorów CB1 rozlokowana jest w mózgu, a konkretniej w podwzgórzu i ciele migdałowym. To właśnie te obszary mózgu odpowiadają za kontrolę apetytu, pamięć i przetwarzanie emocji. Dodatkowo, receptory CB1 występują również w centralnym układzie nerwowym (na końcach nerwowych) i są odpowiedzialne za odczuwanie bólu. Z kolei receptory CB2 umiejscowione są przede wszystkim w układzie immunologicznym. Ich aktywacja wyzwala stymulację komórek układu odpornościowego do zwalczania stanów zapalnych oraz inne reakcje immunologiczne. Ten typ receptorów występuje także w obwodowym układzie nerwowym. 

Endokannabinoidy

Endokannabinoidy są naturalnie występującymi związkami chemicznymi w naszym ciele, które są podobne do związków znanych jako kannabinoidy, znajdujących się w roślinach konopi. Dwa najbardziej znane endokannabinoidy to anandamid (AEA) i 2-arachidonoilglicerol (2-AG).

Receptory endokannabinoidowe

Receptory endokannabinoidowe są miejscami w ciele, gdzie endokannabinoidy i kannabinoidy mogą „dokować” i wywołać różne reakcje. Dwa główne typy receptorów endokannabinoidowych to CB1 i CB2.

Enzymy metaboliczne

Enzymy metaboliczne są odpowiedzialne za syntezę i degradację endokannabinoidów. Dwa główne enzymy są FAAH, który rozkłada anandamid, i MAGL, który rozkłada 2-AG.

Konopie a układ endokannabinoidowy

Konopie są bogate w fitokannabinoidy, naturalne związki o strukturze podobnej do kannabinoidów, które wytwarza ludzki organizm.
Z ponad 100 fitokannabinoidów występujących w konopiach, głównie spotykane są trzy:

• delta-9-tetrahydrocannabinol – znany powszechnie jako THC, posiadający właściwości psychoaktywne
• cannabidiol – zwykle nazywany CBD, bez efektów psychoaktywnych
• kannabigerol – zwyczajowo określany jako CBG, nie wykazuje działania psychoaktywnego 

THC ma strukturę podobną do anandamidu, jednego z endokannabinoidów produkowanych przez układ endokannabinoidowy, który reaguje z receptorami CB1 i CB2. Dostarczając tę substancję z konopi do ciała, mózg otrzymuje sygnał, że ECS zaczyna produkcję dużych ilości anandamidu. Efekty tego działania to, między innymi, relaksacja, wzrost apetytu lub redukcja dolegliwości bólowych.

CBD jest odpowiedzialne za pobudzanie systemu endokannabinoidowego do produkcji większej ilości kannabinoidów, a konkretniej CB2 receptorów, które zlokalizowane są w układzie immunologicznym. Dodatkowo, wzmacnia ono działanie innych substancji obecnych w konopiach.
Dodatkowo, CBD hamuje działanie enzymu metabolicznego FAAH, odpowiedzialnego za rozkład anandamidu, czym umożliwia zwiększenie poziomu endokannabinoidów w organizmie. Zauważalne jest również, że CBD ogranicza psychoaktywne efekty THC.

Kannabigerol (CBGA) występuje w formie kwasu kannabigerolowego, który pod wpływem temperatury podczas wzrostu przekształca się w CBD i THC. To pozwala mu na wykazanie działania analogicznego do innych fitokannabinoidów, łącząc się z receptorami systemu endokannabinoidowego. 

Rola układu endokannabinoidowego w ciele

Układ endokannabinoidowy pełni wiele kluczowych ról w ciele, między innymi:

Równowaga biochemiczna – homeostaza

Jedną z najważniejszych ról układu endokannabinoidowego jest utrzymanie homeostazy, czyli równowagi biochemicznej w ciele. Układ ten reaguje na zmiany w ciele, dostosowując swoje reakcje, aby utrzymać optymalne warunki dla funkcjonowania organizmu.

Rola w układzie nerwowym i mózgu

Jest również aktywny w układzie nerwowym i mózgu, wpływając na wiele funkcji, takich jak nastrój, apetyt, sen i ból.

Rola w układzie odpornościowym

Ma również wpływ na układ odpornościowy, modulując odpowiedź immunologiczną i zapalną.

Rola w układzie trawiennym

W układzie trawiennym układ endokannabinoidowy reguluje apetyt, metabolizm i zdrowie jelit.

Układ endokannabinoidowy a choroby

Biorąc pod uwagę rolę, jaką układ endokannabinoidowy pełni w ciele, nie jest zaskakujące, że dysfunkcje tego systemu mogą prowadzić do różnych chorób.

Zaburzenia neurodegeneracyjne

Badania wykazały, że dysfunkcje układu endokannabinoidowego mogą przyczyniać się do rozwoju zaburzeń neurodegeneracyjnych, takich jak choroba Alzheimera i Parkinsona.

Zaburzenia trawienne

Zaburzenia układu endokannabinoidowego mogą również prowadzić do problemów z trawieniem, takich jak zespół jelita drażliwego i choroba Crohna.

Choroby autoimmunologiczne

Układ endokannabinoidowy odgrywa również rolę w chorobach autoimmunologicznych, takich jak reumatoidalne zapalenie stawów i stwardnienie rozsiane.

Rak i układ endokannabinoidowy

Naukowcy badają również rolę układu endokannabinoidowego w rozwoju i leczeniu nowotworów.

Cannabinoidy a układ endokannabinoidowy

Kannabinoidy są grupą związków chemicznych, które mogą interakcji z układem endokannabinoidowym. Dwie najbardziej znane są THC i CBD.

THC i układ endokannabinoidowy

THC, czyli delta-9-tetrahydrokannabinol, to główny psychoaktywny składnik konopi. THC może łączyć się z receptorami CB1 układu endokannabinoidowego, co prowadzi do uczucia „haju”.

CBD i układ endokannabinoidowy

CBD, czyli kannabidiol, to inny składnik konopi, który nie jest psychoaktywny, ale ma wiele potencjalnych korzyści zdrowotnych. CBD wpływa na układ endokannabinoidowy w inny sposób niż THC, modulując działanie receptorów CB1 i CB2.

Układ endokannabinoidowy a dieta

Dieta ma kluczowe znaczenie dla funkcjonowania układu endokannabinoidowego. Badania wykazały, że tłuszcze omega-3 i dieta bogata w błonnik mogą wpływać na zdrowie układu endokannabinoidowego.

Tłuszcze omega-3 a układ endokannabinoidowy

Tłuszcze omega-3 są ważnym składnikiem endokannabinoidów i mogą pomóc w utrzymaniu zdrowia układu endokannabinoidowego.

Dieta bogata w błonnik a układ endokannabinoidowy

Dieta bogata w błonnik również może wpływać na układ endokannabinoidowy, pomagając w utrzymaniu zdrowia jelit, co z kolei wpływa na układ endokannabinoidowy.

Medyczna marihuana a układ odpornościowy

Zaburzenia równowagi w organizmie oraz niewłaściwa komunikacja pomiędzy receptorami układu endokannabinoidowego są przyczyną dużej części chorób. Nie ma dla organizmu człowieka różnicy, czy kannabinoidy są produkowane naturalnie przez organizm, czy pochodzą od roślin – najistotniejsze jest przywrócenie równowagi biologicznej organizmu.
Podczas korzystania z medycznej marihuany, zawarte w niej kannabinoidy łączą się z receptorami CB1 i CB2, stymulując układ odpornościowy do działania i przywracając harmonię organizmu. Jest to możliwe tylko przy właściwej dawce fitokannabinoidów.
Zastosowanie medycznej marihuany może spowolnić, a nawet zapobiec progresji choroby, z pewnością poradzi sobie z symptomami wielu stanów chorobowych, takich jak nieswoiste zapalenie jelit, choroba Parkinsona czy depresja.

Jak naturalnie wspierać układ endokannabinoidowy

Można wspierać układ endokannabinoidowy na wiele sposobów, na przykład poprzez dietę bogatą w tłuszcze omega-3 i błonnik, regularne ćwiczenia, zdrowy sen i medytację.

Układ endokannabinoidowy to kluczowy system biologiczny w naszym ciele, który odgrywa ważną rolę w utrzymaniu równowagi biochemicznej i wpływa na wiele funkcji ciała. Dysfunkcje układu endokannabinoidowego mogą prowadzić do różnych chorób. Jest jednak wiele sposobów, aby naturalnie wspierać układ endokannabinoidowy, na przykład poprzez zdrową dietę, regularne ćwiczenia, zdrowy sen i medytację.